Thunar'ı Özelleştirme

Bu bölümde dosya yöneticisini kendi istekleriniz doğrultusunda nasıl özelleştireceğiniz anlatılmaktadır.

"Gönder" Menüsü

Thunar dosya ve dizinleri belirli noktalara taşımak için Gönder menüsünü barındırmaktadır. Gönder menüsüne erişmek için DosyaGönder seçeneğini kullanabileceğiniz gibi, göndermek istediğiniz dizin veya dosyaya sağ tıklayarak Gönder seçeneğini kullanmanızı sağlamaktadır.

"Gönder" Menüsü

Öntanımlı olarak Gönder menüsü Masaüstü (Bağlantı Oluştur) seçeneği ile belirtilen dosya veya dizin için masaüstünde kısayol oluşturmaktadır. Ayrıca, eğer Kısayol bölümü etkin ise, o dizin için kısayol bölümünde kısayol oluşturmak için Yan pencere gözü (Kısa yol yarat) seçeneğini sunmaktadır. Öte yandan, ayrılabilir ortamlara da dosya gönderme işlemi bu menü yardımıyla yapılabilir. Thunar otomatik olarak ayrılabilir ortamı da gönderilebilir hedefler arasına almaktadır.

Thunar ayrıca E-posta eklentisi ile menüye eklenen E-posta alan seçeneği ile e-posta programında alıcısı tanımlanmış olmakla birlikte dosyayı eklenmiş olarak tanımlayan bir özellik sunmaktadır. Eğer seçim en az bir dizin içeriyorsa bunu ZIP arşivine koyup o şekilde hazırlamaktadır. Eğer birden çok dosya gönderilecekse ve bunların toplam boyutu 200Kib üzerinde ise, kullanıcıya dosyaların ZIP arşivine koyması için onay istemekte ve bu dosyaları ZIP arşivine koyup göndermektedir.

Thunar uygulamasının diğer özellikleri gibi Gönder menüsü desktop entry files standardına uygun olmak kaydıyla genişletilebilir. Bu dosyalar $XDG_DATA_DIRS/Thunar/sendto/ dizinine kopyalanmalıdır. ($XDG_DATA_DIRS değişkeni hakkında bilgi almak için XDG Base Directory Specification sayfasını inceleyebilirsiniz)

MimeType ile hedef .desktop dosyası tanımlanmaktadır ve bu tanımlama sonucunda gerçekleştirilecek işlem Gönder menüsünde yer alacaktır. Mesela, Flickr sitesine JPEG biçimindeki resimleri yüklemek için, MimeType=image/jpeg; değeri kullanılmalıdır. Eğer MimeType belirlemezseniz yapmak istediğiniz işlem bütün dosyalar için geçerli olacaktır.

Örnek bir postr uygulaması aşağıdaki örnekte gösterilmektedir.

# postr.desktop - Integrate postr into
#                 the "Send To" menu.
[Desktop Entry]
Type=Application
Version=1.0
Encoding=UTF-8
TryExec=postr
Exec=postr %F
Icon=postr
Name=Flickr
MimeType=image/jpeg;

Bu dosyayı ~/.local/share/Thunar/sendto/ altına kopyalarsanız (dizin yok ise oluşturmalısınız), JPEG dosyaları için Gönder menüsünde Flickr seçeneğini görebilirsiniz.

Thunar Project Wikisi Gönder menüsü için birçok örnek barındırmaktadır. Kendi oluşturduğunuz örnekleri de bu wiki sayfasında paylaşabilirsiniz.

Önizleme Oluşturucular

Thunar küçük uygulamalar yardımıyla belirli dosyalar için önizlemeler oluşturmakta ve dosya içeriğinin önizlemesini göstermektedir. Bu küçük araçlar önizleme oluşturucusu olarak isimlendirilmektedir. Thunar öntanımlı olarak resimler ve yazıtipleri için önizleme desteği sunmaktadır. Ayrıca gconf desteği ile kurulmuşsa GNOME için kullanılan önizleme oluşturucular da kullanılabilir. Kullanıcılar bu önizleme oluşturucuların fonksiyonunu genişletmek isteyebilir.

Önizleme oluşturucu yazmak istiyorsanız, bir girdi ve Thumbnail Management Standard adresinde belirtilen standartlara uygun bir PNG çıktı dosyası veren bir uygulama çalıştırmalısınız. Ayrıca programınız önizleme boyutunu ayarlamanızı da sağlamalıdır. Büyük bir önizleme dosyası dosya listeleme işlemini yavaşlatabilir.

Önizleme dosyaları oluşturma işlemi bittikten sonra, önizleme oluşturu dosyanızı kayıt etmelisiniz böylece Thunar onu bulup kullanabilecektir. Yapmanız gereken tek şey, önizleme oluşturucusu için bir açıklama dosyasını (yani .desktop dosyası) $XDG_DATA_DIRS/thumbnailers/ altına koymaktır.

Önizleme Oluşturucu Dosya Biçimi

Önizleme oluşturucu açıklaması Desktop Entry Format standardını kullanmaktadır.

[Desktop Entry]
Version=1.0
Encoding=UTF-8
Type=X-Thumbnailer
Name=Your Thumbnailer
MimeType=your-supported/mime-type;
X-Thumbnailer-Exec=your-thumbnailer %i %o %s

Version ve Encoding Desktop Entry Specification standartları tarafından himaye edilmektedir. Yukarıdaki örnekteki değerleri kullanmanız yeterlidir. Type kısmı mutlaka X-Thumbnailer değerini içermelidir, aksi takdirde önizleme oluşturucunuz tanınmayacaktır. Name değeri önizleme oluşturucunuzu tanımlamaktadır.

X-Thumbnailer-Exec kısmı çalıştırılacak önizleme oluşturucusunu tanımlamak için kullanılmaktadır. Tanınan alan kodları şunlardır:

%i
Önizleme oluşturacak girdi dosyasının yolu. Önizleme oluşturucusunun çalıştırılacağı bir dizine bağlı olabileceği gibi mutlak yol da kullanılabilir.
%o
Oluşturulacak önizlemelerin saklanacağı çıktı dosyasının yolu. Çıktı dosyası, önizleme standartlarına göre geçerli bir PNG dosyası olarak yazılmalıdır. Çıktı yolu üçüncü parti yazılımları çalıştırırken sorunla karşılaşmamak için .png ile bitmemelidir.
%s
Oluşturulacak önizleme dosyasının piksel boyutu. Bu parametre isteğe bağlıdır.
%u
%i ile benzerdir fakat dosyanın URI değeri ile değiştirilmektedir. Bu özellik GNOME ile uyum sağlamak için eklenmiştir.
%%
Tek % ile değiştirilecektir.

%o, %i ve %u değişkenlerini barındırmalıdır, aksi takdirde önizleme oluşturucusu bir işe yaramayacaktır.

Önizleme için MimeType - noktalı virgül ile ayrılan - MIME türlerini listelemektedir.

Örnek EPS Önizleyicisi

Bu örnek .eps dosyaları için önizleme dosyasının nasıl oluşturulacağını göstermektedir. İşlem için ImageMagick paketi ile birlikte gelen convert komutu kullanılmaktadır. Öncelikle convert ile istenilen boyutta bir önizleme oluşturulacaktır.

#!/bin/sh
#
# eps-thumbnailer - Example thumbnailer script for EPS files.
#
# Usage: esp-thumbnailer eps-file png-file size
#

# command line parameters
ifile=$1
ofile=$2
size=$3

# invoke convert (ImageMagick)
exec convert "eps:$ifile" -scale "$sizex$size" "png:$ofile"

Bu betiği eps-thumbnailer ismi ile kaydedip, çalıştırılabilir yaptıktan sonra /usr/local/bin altına kopyalamalısınız.

$ chmod +x eps-thumbnailer
$ sudo install eps-thumbnailer /usr/local/bin/eps-thumbnailer

Daha sonra, eps-thumbnailer.desktop isminde bir açıklama dosyası oluşturup şu şekilde görünmesini sağlamalısınız:

[Desktop Entry]
Version=1.0
Encoding=UTF-8
Type=X-Thumbnailer
Name=EPS Thumbnailer
TryExec=convert
MimeType=image/x-eps;
X-Thumbnailer-Exec=/usr/local/bin/eps-thumbnailer %i %o %s

Bu dosya /usr/local/share/thumbnailers altına kopyalanmalıdır (eğer bu dizin yoksa oluşturmalısınız)

$ sudo install -d /usr/local/share/thumbnailers
$ sudo install eps-thumbnailer.desktop /usr/local/share/thumbnailers/eps-thumbnailer.desktop

eps-thumbnailer.desktop dosyası özel anahtar olan ve yararlı bir önizleme oluşturmanızı sağlayacak TryExec özelliğini kullanmaktadır. Eğer convert belirtilmezse betik bir işe yaramayacaktır.

Son aşama ise, önizleme önbelleğini tekrar oluşturmak içindir, böylece Thunar önizlemeyi alacaktır. Önizleme önbelleği $XDG_CACHE_HOME/Thunar/thumbnailers.cache altında bulunmaktadır. Önizleme önbelleği Thunar tarafından otomatik olarak tekrar oluşturulmaktadır ancak isterseniz thunar-vfs-update-thumbnailers-cache-1 aracı ile tekrar oluşturulmasını sağlayabilirsiniz. Bu araç libexec içerisinde yer alır. Eğer Thunar /usr altında kurulu ise, bu şu şekilde çalıştırabilirsiniz:

$ /usr/libexec/thunar-vfs-update-thumbnailers-cache-1

Bu komutu mutlaka kendi kullanıcınızdan çalıştırmalısınız, eğer root olarak çalıştırırsanız, önizleme dosyaları sistem geneline yayılacaktır.

Eğer Thunar FAM veya Gamin servislerinden herhangi birisinin desteği ile derlenmişse otomatik olarak önizlemeleri gösterecektir. Göstermez ise Thunar'ı tekrar başlatmak için şu komutu verebilirsiniz:

$ Thunar -q

komutunu vererek çalışan uygulamayı kapatıp, tekrar çalıştırabilirsiniz.

Önizlemeyi Temizleme

Thumbnail Management Standard ilkelerine uyarak oluşturulan önizlemeler ~/.thumbnails/ dizininde barındırılmaktadır. Oluşturulan önizlemeleri test etmek için, önizleme belleğini temizlemek için şu komutu verebilirsiniz:

$ rm -rf ~/.thumbnails/

böylece ev dizininizde yer açmış olursunuz. Bütün bilgiler sisteminizde bulunan dosyalar tarafından oluşturulduğu için herhangi bir veri kaybı yaşamazsınız.